خرمالو
- خرمالوی ژاپنی (Diospyros kaki) گونه‌ای است که در سطح وسیعی و به جهت میوه خوشمزه آن کشت می‌شود. این‌گونه که بومی چین میباشد خوش طعم بوده و برگهایی پهن و سفت دارد. ابتدا به جهت استفاده از میوه آن، در سایر نواحی آسیای شرقی پرورش یافت و بعدها در دهه اول سده نوزدهم به کالیفرنیا و جنوب اروپا معرفی شد.
- خرمالوی آمریکایی (Diospyros virginiana)بومی مناطق شمال شرقی آمریکا میباشد.
- خرمالوی سیاه (Diospyros digyna) بومی مکزیک است و میوه آن درحالت نرسیده دارای پوستی سبز و گوشتی سفید است که در زمان رسیدن به رنگ سیاه در می‌آید. گونه‌ای به نام مابولو یا سیب مخملی نیز وجود دارد(Diospyros discolor) که بومی فیلیپین میباشد. رسیده این‌گونه به رنگ قرمز روشن است.
- خرماندو (Diospyros lotus) (بومی جنوب غربی آسیا و جنوب شرقی اروپا) برای یونانیان باستان با عنوان میوه خدا شناخته شده بود یعنی Dios pyros که نام علمی این رده میباشد. نام انگلیسی آن (date_plum) احتمالاً از ترجمه نام فارسی آن که ترکیبی از خرما و آلوست به زبان انگلیسی راه یافته‌است.
- کره‌ای
- هاچیا
- فویو یا خرمالوی ژاپنی
- جیرو
- هاناگوشو
خُرمالو درختی از گیاهان گلدار دولپه‌ای است که در راسته خلنگ‌سانان و تیره خرمالوئیان قرار می‌گیرد. خرمالو رسته‌ای است که تقریباً دارای ۵۰۰–۴۵۰ گونه برگریز و درختان همیشه سبز میباشد. بیشتر این‌گونه‌ها بومی مناطق گرمسیر هستند و تنها تعداد کمی از آنها در آب و هوای معتدل گسترش دارند. میوهٔ این گیاه که خوراکی است نیز «خرمالو» نامیده می‌شود. نام خرمالو ترکیبی است از دو واژهٔ خرما و آلو.
میوه
میوه بسیاری از گونه‌های خرمالو خوراکی میباشد؛ رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است و قطر آنها بنابر گونه بین ۲ تا ۸ سانتیمتر است. معمولاً پس از چیدن کاسه گل همراه با میوه باقی می‌ماند. شکل خرمالو براساس گونه آن ممکن است کروی یا شبیه بلوط باشد. آنها دو گونه گس و غیر گس دارند: میوه‌های گس تا قبل اززمان پخته شدن گس هستند و هنگامی که می‌رسند شیرین و نرم می‌گردند. گونه‌های غیر گس زمانی‌که کال هستند کمتر گس می‌باشند و حالت گسی خود را خیلی زودتر از دست می‌دهند؛ آنها در حالت رسیده سفت می‌باشند. حالت گسی این میوه را می‌توان طی چند روزبا قرار دادن آن در معرض نور خورشید در سرما از بین برد؛ به این فرایند رسیدن میوه می‌گویند. خرمالو را می‌توان به شکل خام یا در غذا استفاده کرد. نوع غیر گس آن برای خوردن به شکل خام بهتر است.
خرمالوی ژاپنی (گونه Hachiya) گونه‌های تجاری عبارت‌اند از:
گس
غیرگس
خرمالو سرشار از ویتامین آ و بتاکاروتن است. همچنین دارای مقدار قابل توجهی ویتامین‌های ب۱، ب۲، ب۳ و ث میباشد. در ضمن این میوه خوش رنگ و خوش طعم دارای مواد معدنی ضروری برای بدن مانند کلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم است.
هر یک از مواد معدنی فوق نقش مؤثری در سلامتی و تندرستی بدن ما دارند. اگر خرمالو به خوبی رسیده باشد، برای کودکان نیز میوه‌ای مفید محسوب می‌شود و در رشد و نمو آنها مؤثر است. در ضمن خرمالو میوه اشتها آوری است.
کلسیم در رشد کودکان و حفظ انرژی برای بزرگسالان مؤثر است. آهن عنصر اصلی خون سازی، و پتاسیم اشتهاآور و شستشو دهنده کلیه و کبد میباشد. این میوه در افراد مبتلا به نقرس و بیماری‌های کبدی و کلیوی بسیار مؤثر است.
موادقندی خرمالو شامل لوولز و گلوکز است و با آن که مقدار آن ۲۰ درصد است، برای مبتلایان به بیماری قند، زیان بخش نیست.
خرمالو حاوی مقدار زیادی پکتین است. پکتین یکی از انواع فیبرهای محلول در آب است که باعث کاهش چربی‌های خون می‌شود.
اسیدهای موجود در خرمالو عبارتند از: اسید مالیک، اسید سیتریک و اسید تارتاریک. سلولز موجود در خرمالو به‌طور نسبی کم است و از این نظر هضم آن آسان‌تر میباشد.
خرمالو دارای مقدار کمی تانن میباشد که گاهی ممکن است موجب یبوست شود.
همان‌طور که ذکر شد، خرمالو سرشار از ویتامینA است. چنانچه این ویتامین به مقدار کافی به بدن نرسد، نه تنها قدرت بینایی را کم می‌کند، بلکه باعث شکننده شدن پوست، ناخن و موها می‌شود. همچنین در میزان هوش و سلامت بدن نیز اختلال ایجاد می‌شود.
می‌توان از آب خرمالو برای درمان زخم‌ها استفاده کرد. همچنین این میوه برای آفت دهان و گلودرد بسیار مفید است. مصرف این میوه با ارزش به همه شما توصیه می‌شود.
چوب
چوب گونه‌ای از درخت خرمالو با نام آبنوس شناخته می‌شود که سنگین و محکم است و مغز چوب آن به رنگ سیاه براق میباشد (عمدتاً گونه Diospyros ebenum). گونه‌هایی که مغز چوب سیاه‌رنگ دارند بیشتر از نظر چوبشان اهمیت دارند تا میوه آنها.
