شنگ (گیاه)
شنگ از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی سرد و خشک است و در فاصله اردیبهشت تا تیر ماه ظاهر می‌شود، در شیراز و اصفهان به شنگ آلاله شنگ و در خراسان ریش بز خالدار و در لرستان شِنگ خطاب می‌کنند. به این گیاه یمنیه، قندرون، سنسفیل، تسلسفیل، اسپلنج، اسفلنج و در آذربایجان یملیک هم می‌گویند. عربی نوع چمنی این گیاه که برگ‌های آن باریک‌تر از شنگ میباشد، لحیه التیس و زنب الخیل است، ولی در عراق و شامات به آن اذناب الخیل می‌گویند.
محتویات
- ۱ خواص خوراکی
- ۲ خواص دارویی
- ۳ مناطق رویش
- ۴ قطران شنگ
- ۵ نگارخانه
- ۶ منابع
- ۷ پیوند به بیرون
خواص خوراکی
از برگ‌های شنگ در سالاد استفاده می‌کنند و ایرانیان آن را مانند کاهو و کاسنی با سرکه و بدون آن می‌خورند، چون بسیار خنک میباشد. خوردن برگ‌های شنگ اسهال و خونریزی معدی را بند می‌آورد و از خونریزی سینه هم جلوگیری می‌کند و برای مسلولین نافع است.اگر این گیاه را پختید هرگز آب آن را دوز نریزند بلکه آن را بنوشید، زیرا منافع شنگ در آب جوشانده جمع می‌شود.
خواص دارویی
برگ‌های گیاه شنگ از خونریزی معده جلوگیری می‌کند و همچنین برای درمان فشار خون موثر می باشد. اگر مسموم شدید از ریشه‌این گیاه استفاده کنید. برای رماتیسم مفید است و آب ریشه خام شنگ زگیل را از بین می‌برد. برای مسلولین نفع بسیار دارد. گل این گیاه را بر روی محل سوختگی قرار دهید تا از قدرت آن در التیام سوختگی پی ببرید. پاشیدن برگ و گل خشک شده این گیاه در روی زخمهای چرکی و متعفن سودمند میباشد ضماد آن را برای التیام عصب قطع شده مفید دانسته‌اند ضماد گل شنگ با موم جهت سوختگی آتش مفید است.
ریشه گیاه شنگ دارای لعاب بوده و کمی تلخ است و خوردن آن اشتها را فوق‌العاده زیاد می‌کند حکیم محمد بن زکریای رازی خوردن ریشه گیاه شنگ را پادزهر سموم می‌دانست. ریشه شنگ خلط‌آور و نرم‌کننده سینه و التیام دهنده زخم‌هاست. برای جلوگیری از اسهال و خونریزی، از برگش قویتر است و خوردن خیسانده آن برای جلوگیری از خونریزی رحم تجویز می‌شود.
عصاره گیاه شنگ که در طب سنتی ایران طرثوث خوانده شده‌است پادزهر قوی است و در ساختن تریاق فارون به کار می‌رود. برای معالجه نزله ریوی، نقرس، رماتیسم و امراض جلدی جوشانده شصت گرم ریشه شنگ تجویز می‌کرده‌اند. عصاره شنگ جهت درمان کچلی و زخمهای جلدی مفید است. آب ریشه خام شنگ زگیل را از بین می‌برد.
مناطق رویش
شنگ به‌طور خودرو در اوایل بهار می‌روید و در زمرهٔ گیاهان بهاری به‌شمار می‌آید. مناطق کوهستانی استان‌های قزوین زنجان کرمانشاه، ایلام، لرستان، کردستان ، همدان و چهارمحال و بختیاری ، شهرستان خلخال از مناطقی هستند که شنگ در آن‌ها در اوایل بهار می‌روید. در استان کرمانشاه مردم شنگ و گیاهان بهاری دیگر مانند پاغازه را همراه با سرکه یا سکنجبین می‌خورند.[۱]
شنگ در چمنزارهای نمناک شمال ایران، عمارلو، بین کبوتر چای و زرد چین، ایسپیلی ییلاق دامنه البرز، مخصوصاً افجه و نارون می‌روید و نوع چمنی این گیاه در مغرب ایران، تفرش، اراک، کوه شاهو و کردستان زیاد است. در اروپا به علت زیبایی گل این گیاه شنگ پرورش می‌دهند. گیاه شناسان قدیم نوع حقیقی شنگ را نر و نوع چمنی را ماده می‌دانستند، و در زبان فرانسه به شنگ یارب دوشوو می‌گویند.
قطران شنگ
چنانچه گیاه شنک چمنی را قطع کنید، از آن یک ماده کائوچو کی ترشح می‌شود، که به آن قطران می‌گویند. این ماده در برابر هوا سفت می‌شود و ایرانیان آن را مانند سقز می‌جویند و چنانچه کمی حرارت به آن بدهید، به صورت کش در می‌آید و با آن بهترین لاستیک را می‌توان ساخت، ولی چون مقدار آن کم است و ساختن لاستیک با آن به صرفه نیست. قطران از دوستان کبد بوده و سریع الهضم است و از احتقان خون جلوگیری کرده، جویدن آن هضم غذا را آسان می‌کند، اشتها را زیاد می‌نماید. برای پاک شدن سینه از اخلاط نافع است. برای شش و قلب نیز مفید میباشد.
خوردن مقدار کمی از آن موقع خواب برای تسکین سرفه تجویز شده‌است، ضماد آن با سندروس یا زرده تخم مرغ نیم برشته بر روی زخم جهت التیام و رویاندن گوشت سودمند میباشد. ضماد گداخته آن با پیه به جهت رفع کجی ناخن و درد عضلات و ترک پوست و شقای مزمن مخصوصاً با کمی شنگرف نافع میباشد و با روغن زیتون جهت تحلیل ورم‌ها و شکاف کشاله ران و تقویت اعصاب و خارش نافع میباشد. مقدار خوراک آن یک مثقال است.
