آب‌تره

آب‌تَره ،(نام علمی: asturtium officinale) گیاهی از تیرهٔ شب‌بوها به ارتفاع ۱۰ تا ۶۰ سانتی‌متر با برگ‌های کوچک به رنگ سبز تیره و گل‌های خوشه‌ای کوچک سفید و ساقه‌های خزنده است که از نقاط مختلف آن ریشه‌های کوچک و سفید خارج می‌شود و معمولاً در کنار جوی‌ها و باتلاق‌ها می‌روید. این گیاه مقدار قابل توجهی آهن، کلسیم و اسید فولیک و کمی هم ویتامین‌های ث و آ دارد.

آهن قابل جذب آب‌تره از اسفناج هم بیشتر است و به همین جهت می‌تواند در بهبود کم‌خونی مؤثر باشد. کلسیم آن نیز بیشتر از شیر و ویتامین ث آن از پرتقال بیشتر است.^[۱]

محتویات

• ۱ تاریخچه
• ۲ اثر درمانی
• ۳ شرایط رشد و نگهداری
• ۴ عوارض
• ۵ ارزش غذایی
• ۶ منابع
  • ۶.۱ شرایط نگهداری گیاه آب تره در عصر گل

تاریخچه

آب‌تره به صورت وحشی در بسیاری از نقاط آسیا و اروپا می‌روید و انسان‌ها از دوران باستان با آن آشنا بوده و خاصیت‌های درمانی گوناگونی را به آن نسبت می‌دادند. این گیاه هم به خاطر این خاصیت‌های دارویی و هم مزهٔ تند خوش‌گوار آن مورد علاقهٔ بسیاری بوده‌است. کسنوفون فرماندهٔ جنگی و مورخ یونانی از سربازانش می‌خواسته برای تقویت نیروی خود آب‌تره بخورند. وی همچنین در کتاب کورش‌نامه خود در توضیح زندگی پارسیان در مراکز تربیتی آن‌ها به این نکته اشاره می‌کند که آب‌تره از غذاهای اصلی آنان بوده‌است. در مورد کودکان می‌نویسد؛ «غذای عمدهٔ آن‌ها نان و بولاغ اوتی است، که از خانه با خود می‌آورند و فنجانی دارند، که با آن از رودخانه آب می‌آشامند.»^[۲] و در مورد نوجوانان؛ «غذای دیگر این نوجوانان، جز آنکه ذکر شد، فقط گوشت شکار است با بولاغ اوتی.»^[۳] یونانیان و انگلوساکسونها آب‌تره را برای درمان طاسی مصرف می‌کرده‌اند. جرارد (۱۶۳۳) آن را برای درمان یرقان سفید دختران جوان توصیه می‌کرده‌است. فرانسیس بیکن هم خاصیت‌های جادویی همچون جوان کردن زنان سالخورده را به آب‌تره نسبت داده‌است. ایرلندی‌ها هم ارزش خاصی برای آب‌تره قائل بوده و آن را غذای دانایان و فرزانگان می‌دانسته‌اند.^[۴]

اثر درمانی

تحقیقات متعددی از اثر ضدسرطانی آب تره حکایت داشته‌است.

در سال ۲۰۱۰ تحقیق در دانشگاه ساوتمپتون نشان داد که تنها پس از چند ساعت از گذشت مصرف حدود ۸۰ گرم آب‌تره، میزان مولکول‌های ضدسرطانی در خون افزایش یافته و از رشد سلول‌های سرطان پستان جلوگیری می‌شود. به این ترتیب این گیاه هم در جلوگیری از رشد سرطان پستان و هم در کمک به بهبودی مبتلایان به این بیماری و جلوگیری از عود آن مؤثر است.^[۵]

مطالعه‌ای که در ژورنال «همه‌گیرشناسی سرطان» در سال ۱۹۹۵ به چاپ رسید از کاهش پیشرفت سرطان ریه در افراد سیگاری با مصرف منظم روزانه ۵۷ گرم آب‌تره حکایت داشت.^[۶] مطالعه دیگری در دانشگاه اولستر که در «ژورنال آمریکایی تغذیه بالینی» در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسید نشان داده که مصرف ۸۵ گرم آب‌تره در روز به مدت ۸ هفته حدود ۲۳٪ تخریب دی‌ان‌ای گلبول‌های سفید بر اثر سرطان را کاهش می‌دهد. اثر مثبت آب‌تره در افراد سیگاری چشمگیرتر است که این احتمالاً به کمبود آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن سیگاری‌ها مربوط می‌شود.^[۷]

همچنین مقدار بالای ید در این گیاه آن را برای بهبود فعالیت غدهٔ تیروئید و درمان بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید سودمند ساخته‌است.

از ویژگی‌های دیگر این گیاه مدر بودن، خلط آوری (که آن را برای بهبود سرفه و گلودرد مفید می‌سازد) و داشتن اسیدهای گوارشی (کمک به هضم غذا) است.

شرایط رشد و نگهداری

نور مورد نیاز:این گیاه به نور متوسط خورشید نیاز دارد و نباید به صورت کاملا مستقیم مقابل نور 100 درصد خورشید باشد.

آب مورد نیاز:این گیاه باید در محیطی با رطوبت زیاد نگهداری شود.

توجه داشته باشید که ساقه های این گیاه باید تا 5 سانتی متر در آب باشد.

خاک مورد نیاز:این گیاه باید در زمین های پر آب و یا باتلاقی که اسیدیته (پی اچ) آن ها 7.2 باشد رشد کند.

دما مورد نیاز:بهترین حالت دمایی برای این گیاه نواحی معتدل تا گرم میباشد.

البته این گیاه در دمای منفی 15 درجه سانتی گراد هم بدون مشکل رشد میکند و میتواند دما را تحمل کند.

عوارض

به سبب مهار آنزیم سیتوکروم p۴۵۰ در مصرف زیاد این گیاه، ممکن است در متابولیسم برخی داروها اختلال ایجاد کند.^{[نیازمند منبع]}

ارزش غذایی

Watercress, raw

مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی	۴۶ کیلوژول (۱۱ کیلوکالری)
کربوهیدرات‌ها	۱٫۲۹ g
قندها	۰٫۲ g
فیبر	۰٫۵ g
چربی	۰٫۱ g
پروتئین	۲٫۳ g
ویتامین آی معادل	۱۶۰ میکروگرم (۱۸٪)
- بتاکاروتن	۱۹۱۴ میکروگرم (۱۸٪)
- لوتئین و زآکسانتین	۵۷۶۷ μg
ویتامین ب۱ (تیامین)	۰٫۰۹ میلی‌گرم (۷٪)
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین)	۰٫۱۲ میلی‌گرم (۸٪)
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵)	۰٫۳۱ میلی‌گرم (۶٪)
ویتامین ب۶	۰٫۱۲۹ میلی‌گرم (۱۰٪)
اسید فولیک (ویتامین ب۹)	۹ میکروگرم (۲٪)
ویتامین C	۴۳ میلی‌گرم (۷۲٪)
ویتامین E	۱ میلی‌گرم (۷٪)
ویتامین K	۲۵۰ میکروگرم (۲۳۸٪)
کلسیم	۱۲۰ میلی‌گرم (۱۲٪)
آهن	۰٫۲ میلی‌گرم (۲٪)
منیزیم	۲۱ میلی‌گرم (۶٪)
منگنز	۰٫۲۴۴ میلی‌گرم (۱۲٪)
فسفر	۶۰ میلی‌گرم (۹٪)
پتاسیم	۳۳۰ میلی‌گرم (۷٪)
سدیم	۴۱ میلی‌گرم (۲٪)
Link to USDA Database entry درصدها نسبی‌اند منبع: پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی آمریکا