زردچوبه
زَردچوبه یا زَرچوبه یا زَرده‌چال (نام علمی: Curcuma longa) نوعی گیاه و ادویه ای است که از آن گیاه تهیه می‌شود. زردچوبه از رده زنجبیل‌وارها (Liliopsida)، راسته زنجبیل‌ها (Zingiberales)، تیره زنجبیلیان (Zingiberaceae)، گونه زردچوبه‌ای‌ها (Curcuma) است.
پودر زردچوبه به رنگ زرد تیره‌است که یکی از پرکاربردترین ادویه به‌شمار می‌رود. رویشگاه اصلی این گیاه هند است و قسمت اصلی ادویه معروف کاری را که در بسیاری از غذاهای هندی به کار می‌رود، تشکیل می‌دهد.
محتویات
- ۱ مشخصات گیاه
- ۲ موارد مصرف
- ۳ ترکیب شیمیایی
- ۴ ویژگی‌های درمانی
- ۵ جستارهای وابسته
- ۶ منابع
مشخصات گیاه
گیاهی است چندساله که در هند و کشورهای جنوب آسیا به‌بار می‌آید و دمای حدود ۲۰–۳۰ درجه سانتیگراد و محیط مرطوب بارانی نیاز دارد. ساقه‌های زیرزمینی گوشتی گیاه یا ریزوم جمع‌آوری شده و پس از جوشاندن در آب و سپس خشک‌کردن، آسیاب شده و پودر زرد مایل به نارنجی تهیه می‌شود. زردچوبه عمده‌ترین ادویه مورد مصرف در غذاهای آسیایی است. در جنوب و جنوب شرقی آسیا این گیاه به‌صورت خودرو در جنگل‌ها وجود دارد.
موارد مصرف
ریشه خشک‌شده و آسیاب‌شده آن به تنهایی یا مخلوط با دیگر ادویه‌ها در ایران، پاکستان و هند مصرف زیادی دارد. از برگ‌های آن در بعضی مناطق آسیا به صورت دُلمه نیز استفاده می‌کنند. هرچند زردچوبه به عنوان طعم‌دهنده از مواد اصلی ادویه‌ها است، اما از آن به عنوان رنگ غذایی نیز در پاره‌ای از مناطق استفاده می‌کنند.
ترکیب شیمیایی
ترکیب شیمیایی زردچوبه شامل ۵ درصد اسانس و ۵ درصد ماده اصلی زردچوبه، یعنی پلی‌فنلی بنام کورکومین است. در زردچوبه مواد مغذی زیادی وجود دارد که تاثیرات خوبی بر سلامت انسان دارد. از جمله مواد مغذی مهم در زردچوبه ویتامین C، ویتامین B6، آهن و پتاسیم.
ویژگی‌های درمانی
زردچوبه به دلیل خصوصیات آنتی اکسیدانی قوی خود یکی از موثرترین مواد در جلوگیری از سرطانی‌شدن سلول‌های بدن است.[۱] این گیاه همچنین موجب افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون در بیماران دیابتی می‌شود. کارآزمایی‌های بالینی زیادی در ارتباط با فواید مصرف روزمره زردچوبه انجام شده است.[۲] گفته شده است که زردچوبه می‌تواند شدت علایم بیماری آلزایمر را کاهش دهد.[۳] همچنین ماده موثر زردچوبه یعنی کورکومین اثرات ضد التهابی و ضد درد شبیه داروهای مسکن معمولی را دارا است.[۴] اثر ضد التهابی کورکومین با اثر ضد التهابی داروهای استروییدی و غیر استروییدی با فنیل بوتازون قابل مقایسه است. این دارو با مهار سنتز پروستاگلاندینهای التهابی، اثر ضدالتهاب خود را آشکار می‌سازد. در مطالعه روی موش صحرایی، اثر مهارکننده کورکومین سدیم mg3 به ازای هر کیلوگرم وزن موجب مهار لیپواکسی ژنار و سیکلواکسیژناز می‌شود.[۵]
